Пасля ўсяго, што было, я зноў прыехала сюды. Ненадоўга. Перш чым з’ехаць і больш не вяртацца.
Тут прыгожа. Прыгажэнна. Сівыя завесы дробнага дажджу падзялілі прастору на ярусы: бліжэйшы зялёна-шэры, далейшы – шэра-зялёны. Дождж сцякае па твары, па брызентавым плашчы – і тое, і другое немаладыя і чымсьці падобныя адно да аднаго. Ад старасці брызент губляе глянец, а душа – празрыстасць. Я стаю ля самай мяжы. Былой мяжы, дакладней. З правага боку да мяне даносіцца галёканне па-польску – нехта, нягледзячы на дождж, купаецца ў Бугу; злева даносіцца расейская мова – дачнікі (з тых, чые халупы яшчэ не скупіў Толікалкаголік) заўжды на варце, нават у залеву.
У брызентавым плашчы і гумовых чобатах, адзін шнар на жываце, а другі, дзеля разнастайнасці, на спіне, пальцы толькі нядаўна зрасліся, а мазалі яшчэ не сышлі – я стаю на вузкай паласе поплаву ля самай былой мяжы. Дождж ліе і ліе, і лугавіна ўжо пад тонкім слоем вады. Трава сагнулася пад вадой. Ля маёй нагі праплывае па ручаінцы яшчарка – спакойная такая, ярказялёная, з жоўтым узорам на спінцы. Яшчарка вышэйшай нацэначнай катэгорыі. У дзяцінстве, злапаўшы такую, мы радаваліся нашмат больш, чым калі ўдавалася злавіць бляклую шэранькую. Натапыраныя лапкі яшчаркі на дзіва падобныя да маленечкіх ручак дзіцяці. Лугавіна. Вада. Рыфлёная паверхня дажджавога патоку. Спакойная яшчарка з дзіцячымі далонькамі. З аднаго боку Польшча, з другога – Расея. З вузкай паласы паміж імі (не ведаю дакладна, адкуль) я чую шэпт:
У гэтым шэпце ці то дакор, ці то кпіна, а можа, нешта накшталт паблажлівай падзякі… Гэта гаворыць да мяне зямля, насычаны дажджавой вадой чорны глей, гэта яе нячутны, з ніадкуль, невыразны, але магутны голас.
Скацілася торба, ды проста мне ў рукі.
Торба коштам жыцця.
Падстаўляеш рукі пад торбу, а ловіш смерць.
А потым стаіш тут, пад спорным дажджом, і вада сцякае па падвялым твары, плашчы вайсковага колеру, гумовых зялёных чобатах.
Зараз я вытру з морды ваду, пагляджу яшчэ раз на ярусы, на якія дождж падзяліў прастору, пайду дахаты (там захаваўся такі неразбураны куточак, дзе можна спакойна сесці і пісаць) дый занатую ўсё як ёсць па парадачку. А калі гэта будзе зроблена, паеду і больш сюды не вярнуся.
І яшчэ: не ўсё ў гэтай аповесці выдумка, не ўсе супадзенні з рэальнасцю выпадковыя. Але калі з гэтай нагоды да мяне прыпруцца так званыя афіцыйныя асобы, то я ад усяго адкручуся. Змагу. Для іх, мастацтвазнаўцаў у штацкім, дадам, што дзеянне адбываецца ў 2012 годзе.
Норы ў часе
Любімы мой занятак – рыць норы ў часе. Калі іх рыю, калі-нікалі таксама чую шэпт зямлі. Але рэдка.
Страдчэ, Любча ды Дабрацічы
Усё пайшло ў маім жыцці наперакос з самага пачатку, літаральна. Нараджаць матуля насуперак парадам сваёй маці, а маёй бабы, выправілася ў нядаўна створаную вясковую
– Нет, как же, нельзя не зашивать, – адказваў ён на просьбы змучанай парадзіхі. – Матка будет между колен болтаться. Некрасиво!
І ён шыў. Матуля, натуральна, крычала, бо калі скуру і мышцы на табе зашываюць без анестэзіі, ды па зболеным, ды тоўстай іголкай… Боль ад гэтага быў настолькі моцным і настолькі перакрываў усе іншыя адчуванні, што не толькі для фельчара, але і для мамы было поўнай нечаканасцю, калі, прарываючы свежанакладзеныя швы, на свет папёрла я.
–
У педвучэльні, якую скончыла мама, каб стаць адукаванай, не вучылі, як раджаць, таму, абміраючы ад пакутаў, яна не магла развеяць яго здзіўленне, бо і сама нічога не разумела, да таго ж яна і гаварыць толкам не магла, бо падчас патуг адрухова напружвалася з усіх сілаў, а калі боль адпускаў, старалася хоць аддыхацца. Таму нейкі час фельчар толькі тупа лупіў вочы на тое, што медыкі мянуюць
На маё шчасце, у гэты час у палату вярнулася санітарка. Менавіта яна падхапіла мяне зпад рук аслупянелага працаўніка народнай аховы здароўя, дзякуючы чаму я не грымнула на падлогу, яна ж паўстрымала яго ад паноўнага накладання швоў да таго моманту, пакуль не выйшла плацэнта.
Ужо праз гадзінку ў Дабрацічах дазналіся, што ў